Patron naszej szkoły - Stanisław Staszic
Działalność Stanisława Staszica i jego wkład w rozwój miasta i regionu spowodował, że został wybrany patronem naszej szkoły. To postać godna naśladowania, gdyż Stanisław Staszic był wykształconym człowiekiem, niestrudzonym społecznikiem i wielkim patriotą. Uczciwym, sprawiedliwym obywatelem, łączącym pasję poznawania świata z obywatelskim obowiązkiem. Jego słowa: „Być narodowi użytecznym” świadczą o tym, że dobro państwa i obywateli stanowiło dla Staszica najważniejszą wartość.
Co warto wiedzieć o naszym patronie?
Urodziny, wykształcenie.
Stanisław Staszic urodził się 6 XI 1755 r. w Pile. W kraju zyskał staranne wykształcenie. Ukończył seminarium duchowne w Poznaniu, przyjmując święcenia kapłańskie na przełomie 1778 i 1779 roku.
W College Royal w Paryżu podjął studia przyrodnicze. Po ich zakończeniu odbył podróż naukową w Alpy i Apeniny. Jeszcze dwukrotnie w latach 1790-1791 oraz 1794-797 wyjeżdżał za granicę.
Działalność na rzecz państwa i jego obywateli.
Staszic był wychowawcą synów kanclerza Andrzeja Zamoyskiego. W celach naukowych podróżował po kraju, prowadząc badania geologiczne. Pełnił funkcje państwowe i społeczne. Nasz patron był jednym ze współzałożycieli Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Warszawie, a także członkiem Izby Edukacyjnej i Dyrekcji Edukacji Narodowej Księstwa Warszawskiego. Został również ministrem Stanu Królestwa Polskiego. Stanisław Staszic wniósł wielki wkład w rozwój szkolnictwa i przemysłu.
Od 1808 r. dzięki urzędom, jakie piastował, inicjował szereg badań naukowych na rzecz gospodarki kraju. Podjął prace geologiczne w celu zbadania zasobów kopalnianych następnie budowy kopalń w Dąbrowie. Był bystrym obserwatorem i dostrzegał brak własnych kadr wykwalifikowanych specjalistów w dziedzinie techniki. Dzięki niemu powstała Szkoła Akademiczno-Górnicza w Kielcach, Instytut Agronomiczny w Marymoncie, Królewski Uniwersytet w Warszawie, Szkoła Przygotowawcza do Instytutu Politechnicznego. Był pionierem uprzemysłowienia Polski. Owocem wieloletnich, szczegółowych badań nad budową geologiczną była pierwsza w dziejach mapa geologiczna Polski.
Do jednych z największych osiągnięć Staszica należy utworzone w 1816 roku Hrubieszowskie Towarzystwo Rolnicze. Po nabyciu dóbr hrubieszowskich zniósł pańszczyznę, nadał chłopom ziemię, reszta podlegała Towarzystwu, które organizowało kasę pożyczkową, szpital, szkołę, udzielało stypendiów.
Nasz patron przyczynił się do powstania wielu obiektów przemysłowych, m.in. pierwszych w Królestwie Polskim hut cynku (4 huty o wspólnej nazwie „Konstanty”- 1816-1822) oraz ośrodków hutnictwa żelaza.
Zasługi Staszica dla Dąbrowy Górniczej i naszego regionu.
Stanisław Staszic odegrał ważną rolę w rozwoju przemysłu. Badał on naturę, jak również prowadził działalność geologiczną. Odkrył złoża węgla kamiennego na terenie Dąbrowy Górniczej i zainicjował budowę kopalni. Dzięki pracom S. Staszica rozwinął się przemysł górniczy i hutniczy na terenie naszego miasta. Stopniowo Dąbrowa przekształciła się ze wsi pańszczyźnianej w jedno z najbardziej uprzemysłowionych miast Zagłębia Dąbrowskiego.
Najwybitniejsze dzieła Stanisława Staszica:
1.„Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego”– autor krytykuje kilka zasad funkcjonowania ówczesnej Polski oraz działalność części magnaterii. Podkreśla szkodliwość liberum veto i pragnie poszerzenia poprawy sytuacji chłopów.
2.„Przestrogi dla Polski”- autor opowiada się za silną władzą królewską oraz rozwojem armii.
3.„O ziemiorództwie Karpatów i innych gór i równin Polski. Dzieło zostało uznane za pierwszy przewodnik krajoznawczy Tatr. Autor zawarł w niej informacje na temat geologicznej budowy gór, ich bogactw naturalnych, umiejscowienia kopalń oraz kultury góralskiej.
Odznaczenia
W 1816 r. nasz patron został odznaczony Orderem Orła Białego. Stanisław Staszic zmarł 20 I 1826 r. w Warszawie.
Oto wybrane sentencje, których autorem jest nasz patron- wybitny myśliciel epoki oświecenia:
Dobry człowiek woli sam cierpieć niż na cierpienia drugich patrzeć.
Gdy Polacy będą umieć siebie samych cenić w domu, będą ich cenić i za granicą.
Długie doświadczenie naucza, że tylko Polacy są zdolni do rządzenia Polakami.
Ten król jest najnieszczęśliwszy, który prawdy nie słyszał.
Talent jest jak kawałek szlachetnego, ale surowego metalu: dopiero pilna praca go obrobi i wartość mu wielką nada.
…dobre wychowanie dzieci…jest najważniejszą sprawą kraju, gdyż od niej zależy wartość obywatela, użyteczność ludu, szczęśliwość, ukształtowanie i zacność rodu ludzkiego.
